فرش ماشینی غربی

قالی بافی را میتوان از زیباترین هنرهایی دانست که بشر به آن دست یافته است .زمانی که اسم فرش به گوش میرسد اولین تصویر ذهنی که در ذهن مخاطب جای میگیرد فرش هایی متعلق به خاورمیانه و یا کلی تر،آسیا هستند و به گونه ای این صنعت با زندگی مردم شرق رابطه ی تنگاتنگی دارد . اما مردمان غرب نیز از این هنر و صنعت دور نبوده اند و از سالها پیش سعی به رقابت در این حوزه با کشور های خاورمیانه داشتند به طوری که در صادرات فرش در بازار بین المللی حرفی برای گفتن داشته باشند.
فرشها در آسیای مرکزی و غربی به عنوان پوشش کف زمین مورد توسعه  قرار گرفتند. از بدو یادبود ، فرش کف خانه  ها و چادرها و همچنین مساجد و کاخ ها را پوشانده بود. در خانه های خانواده های ثروتمند شرقی ، پوشش کف از نظر زیبایی و همچنین یک عملکرد عملی است . فرشها اغلب در یک چیدمان سنتی گروه بندی می شوند ، تا حدی برای نمایش زیبای نیز امکان پذیر هستند. اندازه و شکل فرش با توجه به مکان مورد نظر در آن چیدمان، تعیین می شود.
 
تحولات فرش در غرب همزمان با جنبش های فرهنگی و اجتماعی و نهضت های گوناگونی بود که با معماری آن زمان  رابطه ی تنگاتنگ داشته و تاثیر بسزایی در کیفیت زندگی مردم آن زمان داشته است. بطور مثال با توجه به تفکر اشتباه که عده ای فکر میکنند رویداد تنوع پذیری فرش در غرب در اوایل قرن بیستم به وسیله ی هنر مدرن صورت گرفته ، شواهد دیگری مبنی بر تحولات نهضت ولیام موریس این نظریه را رد میکند. ویلیام موریس دانشجوی معماری و علاقه مند به نقاشی بود که تلاش داشت تحولاتی در مبلمان و نقاشی های سبک دکوراسیون آن زمان بوجود بیاورد در حدود سال 1860 میلادی دکوراسیون های سبک ویکتوریا در بین غربی ها بسیار محبوب بود. که شامل عناصر سلطنتی شکل چوبی ، تزئینات مجلل بود که معمولا طیف رنگی بژ و کرم و حتی رنگ های خنثی را در بر میگرفت. در سال 1861 ویلیام موریس شروع به تولید کاغذ دیواری های نقش دار و نقاشی بر روی مبلمان و پارچه ها کرد و موج جدید در هنر  آن زمان پدید آورد و دراین بین هنر فرش بافی نیز از این تحولات دور نماند و دروازه ی جدید برای طرح های جدید فرش های ماشینی غربی در طیف رنگی وسیع ایجاد شد. تا جایی که غربی ها سعی کرد از طرح های شاه عباسی فرش ماشینی ایرانی الهام بگیرند و نقوش هندسی متقارنی در فرش های خود بوجود بیاورند. این تحولات تا جایی ادامه پیدا کرد که در فرش های ماشینی غربی پس از نهضت  مدرسه ی باهاوس تشابهاتی با فرش گبه ی ایرانی وجود داشت. در بیان ساده تر میتوان گفت غربی ها در طول تاریخ سعی داشتند تصاویر گذشتگان و نقوش سلطنتی را عینا بر روی فرش ماشینی به تصویر بکشند یا از نقوش هندسی و گاها انتزاعی و متقارن برای زیبایی فرش استفاده کنند . آنچه در فرش ماشینی ایرانی به چشمم میخورد این است که با پیشرفت تکنولوژی نیز حتی کارخانه ی فرش از همان نقوش اصیل و ارزشمند ایرانی که زاده ی آداب و رسوم و باور های مردم است، پیروی میکند و این امر آنچنان که باید در فرش ماشینی غربی جایی ندارد و آنها همواره سعی دارد اتفاقات و رویداد های چند دهه ی اخیر را عینا به ثبت برسانند و جلوه ای مدرن از فرش ماشینی را به جهانیان نشان دهند  و بطور کلی تر میتوان گفت تفاوت هنر مند شرقی و غربی در تفاوت نگاه آنها به عالم هستی است که مستقیما بر طراحی آنها تاثیر میگذارد .
 رنگ های قابل توجه غربی ها برای استفاده در فرش های ماشینی اغلب طلایی، نارنجی روشن و آبی ملایم است. آنچه در نگاه غربی ها برای تهییه ی فرش های ماشینی ایرانی محبوب است، فرش هایی با نقش هندسی تکرار شونده یا فرش هایی با نقوش حیوانات هستند که برای آنها تازگی دارد و هنرمند ایرانی به زیبایی و با دقت این طرح ها را با زیباترین رنگ ها در فرش به تصویر کشیده است. در کشور فرانسه فرش های کوچک در حدود ابعاد فرش شش متری بسیار محبوب هستند. فرش هایی با طرح های هندی و فارسی در قرن هفدهم و هجدهم از طریق شرکت های هلندی ، انگلیس و فرانسه , هندوستان در اروپا معرفی شدند.
ساخت فرش در اسپانیا به قرن 10 تا 12 میلادی باز می گردد. مسلمانان موریایی هنر بافندگی فرش را در اسپانیا معرفی کردند. در نتیجه این فرشهای اسپانیایی تأثیرات زیادی از نقش و نگار اسلامی داشتند ، غالباً در ترکیب با نقوش اروپایی مانند نمادهای مسیحی  هستند .به عنوان مثال: اولین فرش که هنوز هم موجود ، فرش سیناگویی که به قرن 14 میلادی باز می گردد. الگوها ای که در آن زمان همه جانبه ، مکرر و هندسی با عناصر پیام در مورد خانواده های مسیحی اسپانیایی بودند.
نویسنده : یاسمن طهماسبی